W związku z tym że dochodzi do bardzo różnych krzyżówek kotów, bardzo trudno jest sporządzić definitywną klasyfikację ras kotów. Oczywiście istnieją pewne kryteria podstawowe, które wyostrzają wybór. Rasowe koty to sylwetka i inne cechy fizyczne. Bierze się pod uwagę budowę kota.
Koty orientalne
Koty orientalne to koty o długich i smukłych ciałach. Wyewoluowały na wschodzie. Kot orientalny to trójkątna głowa z dużymi uszami oraz długie, smukłe nogi i ogon. Charakter kota to żwawość i ciekawskość. Często utrzymuje się że koty orientalne są najinteligentniejsze. Kot orientalny jest bardzo ruchliwy, głośny i gadatliwy. Lubi być w centrum uwagi. Jest bardzo towarzyski. Nie lubi izolacji.
Koty nieorientalne
Koty nieorientalne to koty z krajów o zimnym klimacie, o przysadzistej budowie. Mają okrągłe głowy, mocne nogi i gruby ogon. W tej rasie jest kot amerykański krótkowłosy i brytyjski krótkowłosy, ale także persy o grubej sierści. Koty nieorientalne lepiej znoszą samotność. Tym niemniej są bardzo towarzyskie i przywiązują się. Są bardziej samowystarczalne od orientalnych.
Duże koty
Koty są różnych rozmiarów. Największy to samiec kota syberyjskiego osiągający wagę 9 kilogramów, czyli dwukrotność ciężaru przeciętnego kota. Duże koty są sympatyczne i towarzyskie. Są łatwe w tresurze i uwielbiają się bawić. Te największe są długowłose.
Ciche koty
Jedne koty są bardzo gadatliwe, inne ciche. Są też te wyjątkowo małomówne i takiego kota możemy odnaleźć w rasie egzotycznej ragdoll i maine con. Inne wyciszone rasy to kartuski, rosyjski niebieski i amerykański curl.
Rasy długowłose
Do dziś prowadzone są prace nad stworzeniem długowłosych wersji wielu popularnych krótkowłosych, np. kot somalijski. Z długowłosych można wyróżnić magdoll oraz tiffany. Różnice między długowłosymi to intensywność szczotkowania, czy to okazjonalne czesanie czy codzienne przedzieranie się przez kołtuny. U długowłosych wiele zależy od budowy ciała. Istnieją też różnice w charakterach – kot balinese jest aktywny i głośny, a tęgi i masywny kot perski jest spokojny i cichy.
Inne cechy
Im rzadsza rasa tym wyższa cena. Poza tym trudno trafić na odpowiednią mutację bo te wyjątkowe zostały wyłapane przez hodowców i kolekcjonerów. Jednak można wyróżnić pewne ewenementy np. kot cętkowany jak pantera i bengalski lub koty ze skróconym ogonem, lub pozbawione ogona. Może być kot ze zwiniętymi uszami lub np. kot o nazwie sfinks czyli kot całkowicie pozbawiony futra.
Rodzaje ras:
- Rasy orientalne – Syjamski, Burmski, Tonkijski
- Easy nieorientalne – Brytyjski krótkowłosy, Amerykański krótkowłosy, Egzotyczny
- Duże rasy – Norweski leśny, Syberyjski, Maine Coon
- Ciche rasy – Rosyjski niebieski, Ragdoll, Kartuski
- Długowłose rasy – Birmański, Somalijski, Selkirk reks długowłosy
- Nietypowe rasy – Ocicat, Amerykański Curl, Manks